Ο Άγριος Σπόρος μέσα μας...

Του Δημήτρη Καζάκη

Η θεατρική παράσταση Άγριος Σπόρος στο θέατρο Επί Κολονώ ήταν για μένα μια ιδιαίτερα ευχάριστη έκπληξη. Επιτέλους ένα θεατρικό που μιλά για το σύγχρονο Έλληνα και την ζοφερή πραγματικότητα που βιώνει. Επιτέλους κάτι που δεν ανακυκλώνει χιλιοειπωμένα κλισέ άλλων εποχών, ούτε καταναλώνεται απλά στη διασκέδαση της ανίας του θεατή, όπως κάνει σχεδόν ολόκληρο το σινάφι των δήθεν προοδευτικών καλλιτεχνών της εποχής μας.

Το έργο του Γιάννη Τσίρου αναβιώνει, κατά τη γνώμη μου, με τον πιο έξοχο και σύγχρονο τρόπο την εν πολλοίς ξεχασμένη μεγάλη παράδοση της ελληνικής ηθογραφίας και του κριτικού ρεαλισμού, που γεννήθηκε με το Θάνο Βλέκα του Παύλου Καλλιγά το 1855. Είναι αυτή η ηθογραφία και ο κριτικός ρεαλισμός που γέννησε τη μεγάλη γενιά της λογοτεχνίας του μεσοπολέμου, στην ποίηση, το μυθιστόρημα, αλλά και το θέατρο.

Μια γενιά που ενέπνευσε έναν ολόκληρο λαό, κατοχύρωσε τη γλώσσα του, υπεράσπισε τα ήθη του και εξύψωσε τον αγνό πατριωτισμό του ως αντίδοτο σε μια εποχή εθνικού διχασμού, υποτέλειας και μεγάλων απειλών για την ίδια την επιβίωσή του. Μια γενιά που επιβίωσε όλων των ταραχών και των τραγωδιών, για να χαθεί κυριολεκτικά στην μεταπολίτευση. Την αντικατέστησε ο δυτικότροπος πιθηκισμός, η λεβαντίνικη πρόζα, ο χαβαλές ως σάτιρα ή δήθεν κωμωδία ηθών, μαζί με τη διατεταγμένη περιφρόνηση του ανατολίτη Έλληνα.

Ο Γιάννης Τσίρος έκανε την τομή. Έγραψε ένα θεατρικό που εδράζεται απόλυτα στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, αποφεύγοντας πολύ επιδέξια την παγίδα της φτηνής γελοιοποίησης του αρχέτυπου που χρησιμοποιεί. Ακροβατεί επιδέξια μεταξύ κωμωδίας και δράματος για να σκιαγραφήσει μια αρχετυπική μορφή του σύγχρονου Έλληνα, ο οποίος με μια αυθαίρετη καντίνα σε μια παραλία αγωνιά για τον καθημερινό αγώνα της επιβίωσης.

Ο Σταύρος έχει χοιροστάσιο και η μόνη επιλογή που του έχει απομείνει είναι να διαθέτει τα χοιρινά που ο ίδιος σφάζει ως souvlaki στους Ευρωπαίους τουρίστες της παραλίας του. Η μόνη άλλη επιλογή που είχε ήταν να φύγει για Αυστραλία ως σφαγέας, αλλά έμεινε να πολεμήσει για την επιβίωσή του μ' ένα αδίστακτο κράτος που δεν τον θέλει και δεν του αφήνει κανένα περιθώριο εναλλακτικής.

Η παράσταση ξεκινά με την περιγραφή της παραδοσιακής σφαγής του χοίρου, που γνωρίζουν όλοι όσοι έχουν ακόμη αναμνήσεις από τα παιδικά τους χρόνια στην επαρχία. Ένας τρόπος σφαγής που φυσικά δεν ταιριάζει στα εξευγενισμένα ήθη των Ευρωπαίων, οι οποίοι έχουν εθιστεί στα υποκατάστατα όλων των ειδών. Μέχρι το τέλος της παράστασης ο θεατής αναπόφευτκα θα αναρωτηθεί τελικά ποιός είναι ο σφαγέας και ποιός το σφακτό, ποιός είναι ο χοίρος;

Ο Σταύρος, ο κεντρικός ήρωας του έργου, δεν είναι παρά ένας σύγχρονος Θάνος Βλέκας. Η ίδια η επιβίωσή του βρίσκεται υπό την απόλυτη δικτατορία μιας απρόσιτης και παντελώς ξένης εξουσίας. Του δημάρχου, που παρά τα αναρίθμητα πεσκέσια αρνείται να του δώσει την άδεια της καντίνας. Της αστυνομικής αρχής, που σαν τον μοίραρχο του Βλέκα "εἶχεν ἴδιον σύστημα ἄξιον νὰ ἐμπνεύσῃ γενικὸν τρόμον". Και του Νόμου, από τον οποίο "δυστυχῶς τὰ δεινὰ τέρατα διέσχιζον τοὺς ἀραχναίους ἱστούς του, ἐν οἷς περιεπλέκοντο τὰ μικροσκοπικὰ ἔντομα, τὰ ὁποῖα δι' ἀφανοῦς καὶ συχνάκις κοπτομένου νήματος ἰσχνοτάτης κατηγορίας ἠγωνίζετο νὰ σύρῃ ἐντὸς τοῦ δρυφράκτου".

Μα πάνω απ' όλα η ζωή και η επιβίωση του Σταύρου εξαρτάται από τους πολιτισμένους Ευρωπαίους. Εκείνους δηλαδή που τον αντιμετωπίζουν σαν κάτι παρά φύση στον τόπο που αρέσκονται να παραθερίζουν κι εκείνος με την καντίνα και την ανάγκη του για επιβίωση, τους χαλά το ειδυλλιακό τοπίο.

Ο Σταύρος δεν έχει απλά μια αυθαίρετη καντίνα. Ολόκληρη η ζωή του είναι αυθαίρετη. Όπως των περισσότερων Ελλήνων σήμερα. Επιβιώνουν από τύχη και πανουργία στην ίδια την πατρίδα τους, στον ίδιο τον τόπο τους. Σ' έναν τόπο που οι Ευρωπαίοι θεωρούν ιδανικό μόνο για παραθερισμό. Αρκεί και οι Έλληνες να ξέρουν να συμβιώνουν με το ωραίο τοπίο, να γίνουν ένα μ' αυτό, να ταυτιστούν με την πανίδα και τη χλωρίδα του τόπου τους, ώστε να μην τους στεναχωρούν με τον αγώνα τους για επιβίωση.

Το έργο αποδίδει τον εσωτερικό διχασμό που βιώνουμε ιδίως σήμερα. Για τον Σταύρο και την κόρη του δεν είναι παρά ο τόπος τους. Εκεί όπου έζησαν ολόκληρη τη ζωή τους και έμαθαν να επιβιώνουν με όλα τα στραβά και τα καλά. Από την άλλη πρέπει να μάθουν να είναι αρεστοί στους Ευρωπαίους επισκέπτες, γιατί - όπως τους λέει σαφώς το όργανον της τάξεως - απ' αυτούς ζούμε. Η ιδεολογία του επαίτη, του λεβαντινοραγιά σ' όλο της το μεγαλείο.

Κι έτσι εκτυλίσσεται μια σύγκρουση που παίρνει - και είναι απολύτως λογικό να παίρνει - διαστάσεις μιας αναμέτρησης ολόκληρων πολιτισμών. Από τη μια ο πολιτισμός του βιοπαλαιστή Έλληνα, που παλεύει να διατηρήσει τον τρόπο ζωής που του αρέσει και του ταιριάζει στον τόπο που γεννήθηκε κι ανήκει. Να κρατήσει τις αρετές και τις αξίες του, το συναίσθημα και το ανοιχτόκαρδο της ζωής του μέσα από έναν κυκεώνα μαστροπείας, που του επιβάλλει το ίδιο το κράτος του.

Κι από την άλλη ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός των απόλυτων κλισέ και της βιομηχανικής ισοπέδωσης, που θεωρεί, από την προκάτ διατροφή του έως τα προκάτ συναισθήματά του, απόγειο της ανθρώπινης προόδου. Κι έτσι αντιμετωπίζει οτιδήποτε του είναι ξένο, χωρίς καμιά ανοχή, χωρίς κανενός είδους κατανόηση. Ούτε καν την κατανόηση με την οποία αντιμετωπίζουν οι φιλοζωικές οργανώσεις την μονάχους-μονάχους, ή την καρέτα-καρέτα.

Ο ιθαγενής οφείλει να εκπολιτιστεί σύμφωνα με τα πρότυπα των αποικιοκρατών Ευρωπαίων που από πολύ παλιά έχουν λάβει εντολή εξ Υψίστου να μας εκπολιτίσουν. Έστω και με όρους αληθινής γενοκτονίας. Αυτή τη σύγχρονη μορφή πολιτιστικής και κοινωνικής γενοκτονίας αντιμετωπίζει ο Σταύρος. Με τη βοήθεια ενός κράτους, που είναι φτιαγμένο κατ' εικόνα και ομοίωση των αποικιοκρατών.

Είναι αδύνατον για την πλειοψηφία των θεατών να μη διακρίνουν στις καταστάσεις που αντιμετωπίζει ο Σταύρος, στον τρόπο που αντιδρά και σκέφτεται, κάτι από δική τους προσωπική εμπειρία. Κάτι από την ίδια τη ζωή τους. Μόνο όποιος είναι ἀφρήτωρ ἀθέμιστος και ἀνέστιος - όπως έλεγε ο Όμηρος - δεν βρίσκει κάτι που να του θυμίζει τη δική του ζωή, τα δικά του σημερινά αδιέξοδα.

Το πόσο καλά δεμένη είναι η εξαίρετη σκηνοθεσία της Ελ. Σκότη με τις επίσης εξαίρετες ερμηνείες των τριών ηθοποιών της παράστασης και το ίδιο το έργο, φαίνεται από τη συγκίνηση που αποπνέει στο κοινό ο ίδιος ο Σταύρος. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Σταύρος είναι το αρχέτυπο του Έλληνα, που μας έχουν μάθει να λοιδορούμε. Έστω κι αν είναι ο άνθρωπος της διπλανής μας πόρτας. Έστω κι αν ενίοτε είναι ένα από τα προσφιλή μας πρόσωπα.

Μας έμαθαν να τον θεωρούμε απολίτιστο, χαμερπή και αντικείμενο γελοιοποίησης, μέσα από μια τέχνη που δεν ξέρει τίποτε άλλο εκτός από ευρωπαϊκά κονδύλια και αρπακτές. Κι αυτό ήταν κάτι που με ανησυχούσε πριν δω την παράσταση. Φοβήθηκα μήπως το έργο διολισθήσει στην πεπατημένη της γελοιοποίησης του Σταύρου με σκοπό να βγάλει εύκολο γέλιο. Συνταγή που την είδαμε να επαναλαμβάνεται δεκαετίες τώρα.

Το έργο δεν χαρίζεται στον Σταύρο, ούτε τον ηρωοποιεί. Δείχνει απλά τι πόνο και τι αδιέξοδο βιώνει ένας τέτοιος Έλληνας βιοπαλαιστής. Κι έτσι καταφέρνει να βγάλει συμπάθεια γι' αυτόν τον τυχοδιώκτη της βιοπάλης, να φέρει συγκίνηση στους θεατές, μόνο και μόνο αποτυπώνοντας με απαράμιλλη μαεστρία την αλήθεια της ζωής του.

Κι όπως είπαμε είναι αδύνατον να μην ταυτιστείς μαζί του. Είναι αδύνατον να μην θέλεις να φωνάξεις μαζί του κι εσύ στο τέλος της παράστασης ότι "είμαστε άγριος σπόρος, με άνθη, αλλά και με αγκάθια." Δεν θα τα καταφέρουν να μας ξεριζώσουν από τη γη μας, από τις παραλίες μας.

Η παράσταση με έπεισε ότι δεν έχει πεθάνει η αληθινά λαϊκή καλλιτεχνική δημιουργία. Το έργο του Γιάννη Τσίρου παραδίδει μαθήματα σ' όποιον θέλει να μάθει και να ξεφύγει από τον ευρωπαϊκό πιθηκισμό, του τι σημαίνει σύγχρονη γηγενής ηθογραφία και κριτικός ρεαλισμός. Ολόκληρη η δυναμική της παράστασης μιλά στην καρδιά και το νου του σύγχρονου Έλληνα που αναζητά την ταυτότητά του.

Ένα μεγάλο επίσης ατού της παράστασης είναι οι ερμηνείες των ηθοποιών. Επιχείρησα να δω την παράσταση όταν πρωταγωνιστούσε ο Τάκης Σπυριδάκης. Όταν κατόρθωσα επιτέλους να κλείσω εισιτήρια, με ειδοποίησαν ότι ο κ. Σπυριδάκης αρρώστησε και δεν μπορεί να συνεχίσει τις παραστάσεις. Με ρώτησαν αν εξακολουθούσα να θέλω τις κρατήσεις και με βαριά καρδιά είπα, ναι.

Πίστευα, ότι ο Τάκης Σπυριδάκης θα ήταν αναντικατάστατος στο συγκεκριμένο ρόλο. Ο κ. Σπυριδάκης έχει αναπτύξει έναν ιδιαίτερο τρόπο να υποδύεται το μέσο Έλληνα σήμερα κι αυτός θεωρούσα ότι ήταν ότι έπρεπε για τον συγκεκριμένο ρόλο. Πόσο έξω έπεσα.

Ο Στάθης Σταμουλακάτος που υποδύεται τον Σταύρο στη θέση του κ. Σπυριδάκη με εντυπωσίασε. Δεν έτυχε να τον γνωρίζω ως ηθοποιό και αυτό με έκανε να εντυπωσιαστώ ακόμη περισσότερο με την τέχνη του. Όχι μόνο δεν μιμήθηκε στο ελάχιστο τον προκάτοχό του, αλλά υποστήριξε τον ρόλο με έναν δικό του ξεχωριστό τρόπο που μιλάει κατευθείαν στη ψυχή του θεατή.

Όλη την ώρα της παράστασης ένιωθα πώς παρακολουθούσα σκηνές που είχα ζήσει στο προσφιλές μου περιβάλλον. Ανεξάρτητα από αυτά καθαυτά τα γεγονότα που συνιστούν την πλοκή του έργου.

Εξαίρετοι βέβαια είναι και οι άλλοι δυο ηθοποιοί. Στην κόρη του Σταύρου που ερμηνεύει η Ντ. Γιαννακοπούλου, είναι αδύνατον σαν γονιός να μην δεις στο πρόσωπό της το παιδί σου σήμερα. Όπως επίσης και ο Ηλ. Βαλάσης που υποδύεται τον μπάτσο με όλη τη κακόφημη σημασία της λέξης, που της έχει αποδώσει ο λαός μας. Η ερμηνεία όλων τους ήταν τόσο φυσική, ώστε σου έδινε την εντύπωση ότι απλά έπαιζαν τον εαυτό τους.

Σε όλα αυτά προφανώς οφείλεται και η εντυπωσιακή επιτυχία της παράστασης. Σε όλες τις ηλικίες. Μακάρι την παράσταση να τη δουν όλοι οι Έλληνες. Μακάρι να βρεθεί τρόπος ώστε η παράσταση αφού ολοκληρώσει τον κύκλος της στην Αθήνα, να γυρίσει όλη την Ελλάδα. Να πάει μέχρι και το τελευταίο χωριό. Είναι μια τονωτική ένεση που την χρειάζεται ο σύγχρονος Έλληνας όπου πατρίς, για να γλυτώσει από την κατάθλιψη και να το βάλει πείσμα ότι δεν θα παραδοθεί, ούτε θα ξαπλώσει σαν κοπρόσκυλο για να περιμένει το μοιραίο. Ούτε βέβαια θα επιτρέψει να γίνει οικόσιτος χοίρος των πολιτισμένων Γερμανών και Ευρωπαίων, έτοιμος για το σφαγείο.

Τι οφείλουμε να κάνουμε με το δημόσιο χρέος;

Του Δημήτρη Καζάκη

Τελευταία έχει ανοίξει έντονα η συζήτηση περί εθνικού νομίσματος. Αρκετοί πλέον είναι αυτοί που υποστηρίζουν τη μετάβαση σε μια νέα δραχμή. Ακούμε πολλές περί διαγραμμάτων προτάσεις, που στον αδαή φαντάζουν πολύ περισπούδαστες, αλλά δεν ακούμε λέξη για τα πιο κορυφαία ζητήματα.

Τι θα κάνουμε με το χρέος της χώρας; Το δημόσιο χρέος δεν είναι ένα απλό δημοσιονομικό μέγεθος. Αντίθετα είναι το βασικό μέσο καθυπόταξης της χώρας και επιβολής ενός καθεστώτος που επίσημα στη διεθνή νομολογία χαρακτηρίζεται ως καθεστώς κατοχής. Πώς μπορούμε να πάμε σε ένα νέο εθνικό νόμισμα, σε μια νέα δραχμή, αν πρώτα και κύρια δεν ξεμπερδέψουμε με το χρέος;

Στο ερώτημα αυτό άλλοι, όπως το ΚΚΕ και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ απαντάνε με απλά συνθήματα (διαγραφή του χρέους) χωρίς να κάνουν τον κόπο να απαντήσουν στο πώς. Προφανώς ονειρεύονται ότι μια νέα επίθεση στα χειμερινά ανάκτορα θα τους λύσει το πρόβλημα. Ή απλά δεν τους καίγεται καρφί γιατί ούτε που διανοούνται ότι οφείλουν να θέσουν άμεσα ζήτημα εξουσίας.

Άλλοι πάλι, όπως ο κ. Χιόνης - προσφάτως "δραχμιστής" κι αυτός - το ξεπερνά λέγοντας ότι θα αντιμετωπιστεί μέσα από διαπραγμάτευση με την ΕΚΤ. Τώρα το τι σόι διαπραγμάτευση μπορείς κανείς όταν το κράτος σου δεν είναι καν κυρίαρχο υπό το καθεστώς των δανειακών συμβάσεων και των μνημονίων, ανήκει στη σφαίρα της φαντασιοπληξίας.

Υπάρχει βέβαια και η άποψη που συμμερίζονται τόσο ο κ. Λαμπαβίτσας, όσο κι ο κ. Τόλιος της ΛΑΕ ότι φεύγοντας από το ευρώ μπορείς να διαπραγματευθείς με τους δανειστές τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους. Το υπόλοιπο θα το πληρώσεις με νέες δραχμές.

Καταρχάς, οι καλοί μας φίλοι δεν μας εξηγούν πόσο από το υφιστάμενο δημόσιο χρέος μπορεί να συνεχίσει να εξυπηρετεί ο Έλληνας εργαζόμενος και η οικονομία. Πόσο; 10%; 30%; Μήπως 5% ή 1%; Γιατί δεν μας λένε, ώστε να μάθουν οι εργαζόμενοι πόσους νέους φόρους θα κληθούν να πληρώσουν για την εξυπηρέτηση του εναπομείναντος χρέους. Εκτός κι αν εννοούν ότι θα μπουν σε διαπραγματεύσεις και όπου καθίσει η μπάλα. Ότι δηλαδή έκανε κι ο ΣΥΡΙΖΑ το πρώτο εξάμηνο του 2015.

Όσοι από εμάς ασχολούμαστε με το άθλημα να προτείνουμε λύσεις, οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι σήμερα το μέσο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών στην Ελλάδα υστερεί κατά 20% από το αναγκαίο εισόδημα που οφείλει να διαθέτει προκειμένου να καλύψει τις βασικές καταναλωτικές δαπάνες. Και μια οικονομία δεν ανακάμπτει χωρίς να υπάρχει διαθέσιμο εισόδημα που, αφενός, να καλύπτει πλήρως τις βασικές καταναλωτικές δαπάνες και, αφετέρου, να δημιουργεί και οριακή αποταμίευση. Δηλαδή να αφήνει και κάτι στην άκρη για τον μεσομακροπρόθεσμο οικονομικό προγραμματισμό του νοικοκυριού.

Τι προτείνουν λοιπόν οι καλοί μας φίλοι; Σε συνθήκες ανυπαρξίας εισοδήματος ακόμη και για βασικές καταναλωτικές δαπάνες, να καλέσουν τα νοικοκυριά να συνεχίσουν να εξυπηρετούν μέρος του χρέους. Αυτό σε απλά ελληνικά σημαίνει: είτε νέος δανεισμός, είτε νέες φοροεπιδρομές και λιτότητα.

Όσο για τη δραχμοποίηση του χρέους, τι να πει κανείς. Το χειρότερο αποτέλεσμα δεν θα είναι ο πληθωρισμός, αλλά η έκθεση της νέας δραχμής στις άγριες επιθέσεις των κερδοσκόπων στη διεθνή συναλλαγματική αγορά με μόνο σκοπό να εξαναγκάσουν τη νέα Τράπεζα της Ελλάδος να εξαντλήσει τα όποια συναλλαγματικά της διαθέσιμα στην υποστήριξη του εθνικού νομίσματος. Αυτό έκαναν για πάνω από μια δεκαετία στην Αργεντινή της Φερνάντεζ.

Έτσι η νέα ΤτΕ θα αναγκαστεί να αναζητήσει νέο συνάλλαγμα με δανεισμό από τις διεθνείς αγορές. Και μόλις το κάνει αυτό, η Ελλάδα θα ξαναμπεί στο φαύλο κύκλο της χρεοκοπίας. Όπως συμβαίνει σήμερα με την Αργεντινή, η οποία βγήκε στις αγορές για δανεισμό και έχασε ότι είχε πετύχει με τη διαγραφή του 70% του χρέους της.

Επομένως τι κάνουμε; Οφείλουμε ευθύς εξαρχής να μην αναγνωρίσουμε το δημόσιο χρέος. Στο σύνολό του. Να το καταγγείλουμε ως παράνομο, καταχρηστικό και απεχθές. Όχι με επιτροπές λογιστικού ελέγχου, αλλά ως προϊόν και πολιτικό μέσο επιβολής καθεστώτος κατοχής της Ελλάδας και κατάλυσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ελληνικού λαού με πρώτο το δικαίωμα της ελεύθερης αυτοδιάθεσης. Μόνο έτσι μπορεί να σβήσει το σύνολο του χρέους, χωρίς κανείς να μπορεί να το επαναφέρει. Ταυτόχρονα φυσικά με την έξοδο της χώρας από το ευρώ και την ΕΕ.

Οι προφέσορες της διαστροφής, της διαπλοκής και του ζόφου.

Του Δημήτρη Καζάκη

Στο Γυμνάσιο είχα έναν μαθηματικό ιδιαίτερα ευφυή. Κι όπως συμβαίνει συνήθως, την ευφυΐα συνοδεύει ένα εξαίρετο χιούμορ. Μας έλεγε λοιπόν ότι όταν η βλακεία βγαίνει παγανιά, οι φυσιολογικοί άνθρωποι θα πρέπει να προφυλάσσονται όσο καλύτερα μπορούν. Αν ισχύει αυτό, τότε δεν ξέρω ειλικρινά τι πρέπει να κάνουν οι φυσιολογικοί άνθρωποι όταν η βλακεία βγαίνει παγανιά μαζί με την πιο προκλητική σκοπιμότητα. Ιδίως όταν φέρουν ακαδημαϊκούς τίτλους και τηβέννους.

Χαρακτηριστικό δείγμα ο κ. Στουρνάρας, ο οποίος σε συνέντευξή του στην Κυριακάτικη Καθημερινή μιλά για τη γνώση ως βασική πηγή πλούτου κι άλλες τέτοιες αμπελοφιλοσοφίες επιπέδου καφενείου, ή μάλλον lounge café, όπου συχνάζουν παρέες ηλιθίων γιάπις, που νομίζουν ότι o κόσμος τους ανήκει. Λες κι εκτός από την κόπρο τους έχουν να προσφέρουν κάτι περισσότερο στο σύγχρονο κόσμο.

Τα όσα είπε θα μπορούσε κανείς να τα βρει εύκολα σε φιλοσοφούσες στήλες γνωστών περιοδικών life style. Ξέρετε Cosmopolitan σελίδα 79. Ακριβώς δίπλα στις συμβουλές για μια πετυχημένη ερωτική συνεύρεση, ή υψηλή ραπτική και κομμωτική προκειμένου να εντυπωσιάσετε στην επόμενη δεξίωση.

Προσωπικά δεν πιστεύω ότι στη ζωή του ολόκληρη ο κ. Στουρνάρας να έχει κουράσει το υποτυπώδες μυαλό ερπετού που φαίνεται να διαθέτει με οτιδήποτε άλλο εκτός από life style και κονόμα. Γι' αυτό και η προσπάθειά του να εμφανιστεί από τις στήλες της Καθημερινής ως κάτι άλλο απ' αυτό που είναι - δηλαδή ένας στυγνός εγκληματίας εντολοδόχος των πιο σκοτεινών και παρασιτικών συμφερόντων που έχει γνωρίσει η ανθρωπότητα - είναι τουλάχιστον γελοίο. Προφανώς ο κ. Στουρνάρας προαλείφεται ως μέλλον Παπαδήμος, ως επίδοξος μέλλων διορισμένος πρωθυπουργός, αλλά η βλακεία και η σκοπιμότητα δεν κρύβεται με τίποτε.

Βλέπετε ο κ. Στουρνάρας είναι προφεσόρος χωρίς αντικείμενο, ένα είδος υπουργού άνευ χαρτοφυλακίου. Μόνο στην Ελλάδα υπάρχει αυτό το περίεργο είδος, το οποίο χάρις στην Ευρώπη - όπως ονομάζουν την ευρωπαϊκή ολοκληρωση τα χανουμάκια της - έχει ανθήσει ως το πιο προσφιλές χλιδάτο επάγγελμα των πιο αδίστακτων και πωρωμένων για χρήμα, οφίτσια και εξουσία.

Μπορεί να είναι κανείς προφεσόρος χωρίς κανενός είδους ερευνητική, ή ακαδημαϊκή δραστηριότητα. Βλέπετε σ' αυτόν τον τόπο, η ιδιότητα του προφεσόρου είναι τίτλος ανάλογος με εκείνον του αυλικού, ή του σφουγγοκωλάριου - ξέρει η κ. Αρβελέρ τι τίτλος τιμής ήταν ο σφουγγοκωλάριος, όχι μόνο ως βυζαντινολόγος, αλλά και ως ακαδημαϊκός αυτής της συνομοταξίας - κάθε λογής εξουσίας και κυκλωμάτων που έχουν οδηγήσει τις σημερινές πανεπιστημιακές σπουδές, ιδίως στις κοινωνικές επιστήμες, σε πλήρη απαξίωση. Κι επειδή μια φορά αυλικός, μια φορά να λερώσεις τα χέρια και το ήθος σου ως σφουγγοκωλάριος, για πάντα αυλικός, για πάντα σφουγγοκωλάριος, οι αγαπητοί προφεσόροι διατηρούν τον τίτλο έστω κι αν δεν έχουν ούτε τυπικά σχέση με το Πανεπιστήμιο, ή πολύ περισσότερο με την επιστήμη.

Σε μια Ευρώπη όπου ακόμη και οι τίτλοι τιμής είναι προϊόν της πιο άτιμης συναλλαγής και διαπλοκής στον έσχατο βαθμό, όπου μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας γίνονται κάθε λογής αχρείοι και τσαρλατάνοι της εξουσίας, δεν θα μπορούσε ο τίτλος του προφέσορα να διαφέρει. Στην Ελλάδα του σήμερα μεγάλοι προφεσόροι και ακαδημαϊκοί είναι όσοι διακρίνονται για το πόσο γραικύλοι είναι, πόσο ανίκανοι, ανάξιοι και πόσο διψασμένοι είναι για χρήμα και οφίτσια, ώστε να θεωρούν πρέπον και φυσιολογικό να σκύβουν το κεφάλι σε κάθε λογής απάνθρωπη και διεφθαρμένη εξουσία.

Το Αρετή και Τόλμη του Κάλβου σήμερα έχει μετατραπεί σε Απάτη, Δειλία και Θράσος. Ελάχιστοι ακαδημαϊκοί και προφέσορες σήμερα διαθέτουν την πρεπουσα Αρετή και Τόλμη. Ελάχιστοι, μετρημένοι στα δάκτυλα, μπορούν να διαχωρίσουν -όχι μόνο στη θεωρία, αλλά και στην πράξη - την έννοια της Ελευθερίας κατά Κάλβο, από την πρόστυχη και αγοραία ελευθερία της ιδιοτέλειας και της ασυδοσίας. Όλοι οι υπόλοιποι είναι υπήκοοι των εξουσιών που χρειάζονται αποκλειστικά προφέσορες σφουγγοκωλάριους, θρασύδειλους, διαδρομιστές με μόνιμα απλωμένο το χέρι για καμιά αρπακτή, ή φοβισμένα ανθρωπάκια που τρέμουν μην χάσουν τον τίτλο που τους εξασφαλίζει κοινωική αναγνώριση και αργομισθία.

Η έννοια του καθήκοντος και της φιλοπατρίας έχει αντικατασταθεί με την πιο πρόστυχη ιδιοτέλεια και τον κομματικό πατριωτισμό, ο οποίος - όπως είναι γνωστό - είναι το τελευταίο καταφύγιο των παλιανθρώπων. Να γιατί οι προφέσορες σαν τον Στουρνάρα έχουν λυσσάξει να πείσουν τον κόσμο ότι δεν μπορεί να δραπετεύσει από το μπουντρούμι που τον έχουν κλείσει για να τον εξοντώσουν. Οποιαδήποτε προσπάθεια διαφυγής, συνιστά γι' αυτούς συνώνυμο της καταστροφής.

Κι όπως έλεγε σε μια συνάντηση του Ιδρύματος Κρίσπη ένας από τους φυσικούς αυτουργούς της σημερινής χρεοκοπίας της Ελλάδας, ο κ. Χριστοδουλάκης - πρώην υπουργός οικονομικών του περιβόητου Σημίτη - οι Ευρωπαίοι μας έχουν κλείσει στη φυλακή για το καλό μας! Γιατί έτσι, λέει, μας προστατεύουν από τους κερδοσκόπους των αγορών. Ναι, μόνο που δεν μας χρεοκόπησαν οι κερδοσκόποι, αλλά οι πολιτικοί σαν τον κ. Χριστοδουλάκη. Όπως και τα συμφέροντα που επέλεξαν να υπηρετούν. Και προκειμένου να κινδυνεύσει ο Χριστοδουλάκης και το σινάφι του να πάει φυλακή για όσα έχουν διαπράξει, είναι πολύ καλύτερα να κλείσουν φυλακή όλους εμάς.

Έτσι ήρθαν τα μνημόνια, καταλύθηκε το Σύνταγμα και παραδώθηκε αμαχητί η εθνική κυριαρχία της χώρας.

Πώς λοιπόν να σκεφτούν εναλλακτικές; Αυτοί δεν χρήστηκαν προφεσόροι για να σκέφτονται εναλλακτικές για τον απλό κόσμο, τον κόσμο της δουλειάς και του μεροκάματου. Δεν ορκίστηκαν για τη φιλοπατρία τους, αλλά για την φιλοχρηματία τους. Χρήστηκαν προφεσόροι για να ξεπουλάνε τον ευατό τους και την πατρίδα σ' όποιον τους εξασφαλίζει προσοδοφόρα καριέρα. Πώς να τολμήσουν σήμερα να σκεφτούν διαφορετικά;

Όταν είσαι επιστήμονας - τι λέω εγώ τώρα; - δεν αρκεί να διαπιστώνεις προβλήματα στη μόνη εναλλακτική που υπάρχει έναντι της σημερινής καταστροφής. Μια καταστροφή την οποία κανείς απ' όσους λυσσάνε σήμερα εναντίον της μόνης εναλλακτικής - δηλαδή της καταγγελίας του χρέους, της εξόδου από το ευρώ και την ΕΕ - δεν πρόβλεψε, ούτε προειδοποίησε. Αν μπροστά στην υπάρχουσα καταστροφή το μόνο που λες είναι ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος, τότε είσαι τόσο επιστήμονας, όσο γιατρός ήταν ο Γιόζεφ Μένγκελε.

Κυριολεκτικά έχω βαρεθεί όλους αυτούς τους αποτυχημένους, που μετράνε την επιτυχία τους με τίτλους χωρίς αντίκρυσμα στην επιστήμη, αλλά μόνο στο πορτοφόλι και το προσωπικό τους βόλεμα, όλους αυτούς που δεν μπόρεσαν ούτε καν να διαπιστώσουν πριν την χρεοκοπία ότι το χρέος είχε αναδειχθεί σε νούμερο ένα πρόβλημα, όλους αυτούς που συνηγόρησαν στις πολιτικές οι οποίες μας οδήγησαν στη μεγαλύτερη κατάρρευση που έχει υποστεί ποτέ οικονομία παγκόσμια, να μας λένε τώρα ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος εκτός από τον δρόμο της απόλυτης καταστροφής. Δηλαδή, από τον δρόμο που ακολουθούμε.

Ειλικρινά, αν όλοι αυτοί οι προφέσορες της οικονομίας ήταν γιατροί και έκαναν λάθος σ' όλες τις διαγνώσεις τους με αποτέλεσμα οι ασθενείς να πεθαίνουν μαζικά, ποιός θα ήταν αρκετά ανόητος να τους εμπιστευτεί; Αν με την αγωγή που προτείνουν εδώ και χρόνια βλέπουμε τους δικούς μας να πεθαίνουν και μάλιστα σωρηδόν, ποιός έχων σώας τας φρένας θα τους έπαιρνε στα σοβαρά; Ποιός στα σοβαρά θα πειθόταν από τις ακαδημαϊκές περγαμηνές τους, που τις περισσότερες φορές συνιστούν προϊόν κάθε λογής διαπλοκής και όχι επιστημονικής επάρκειας;

Και για να είμαστε απολύτως σαφείς. Σε όποιον οικονομολόγο, ακαδημαϊκό, πολιτικό ή δεν ξέρω τι άλλο, δεν λέει τίποτε το γεγονός ότι από το 2011 έως σήμερα ο πληθυσμός της Ελλάδας έχει υποστεί φυσική καθίζηση για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας - κάτι που δεν συνέβη ούτε καν την εποχή του πολέμου και της ναζιστικής κατοχής - τότε δεν διαφέρει σε τίποτε από τους ναζί εμπνευστές της οργανωμένης γενοκτονίας.

Πάνω από 340 χιλιάδες χάθηκαν τα χρόνια των μνημονίων έως το 2016. Κι όσο πάει χειροτερεύει.

Από την 1η Ιανουαρίου έως την 28η Μαρτίου του 2017, σύμφωνα με τα στοιχεία των Ληξιαρχείων, οι θάνατοι υπερβαίνουν τις γεννήσεις σχεδόν κατά 15 χιλιάδες! Για την ακρίβεια κατά 14.958. Στοιχείο πρωτοφανές, που αν συνεχιστεί θα φτάσει τη φυσική μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας λόγω θανάτων να ξεπερνά τις 50 χιλιάδες για το 2017! Όταν για το 2016 ήταν γύρω στους 25 χιλιάδες.

Καταλαβαίνουμε τι σημαίνουν όλα αυτά; Ή απλά δεν μας ενδιαφέρει, όπως δεν ενδιαφέρει τους προφέσορες της οικονομίας; Όπως άλλωστε συνέβαινε πάντοτε με όλους αυτούς που υπηρετούσαν την οικονομική ως "προφέσορες της επιστήμης του ζόφου", όπως εύστοχα τους είχε χαρακτηρίσει ο Κάρλαϊλ τον 19ο αιώνα.

Πώς μπορεί να μιλά κανείς - και μάλιστα όταν συστήνεται ως οικονομολόγος - για ανάπτυξη αυτής της χώρας, τη στιγμή πού οι αριθμοί των θανάτων και ως εκ τούτου η εκρηκτική αύξηση του μέσου όρου ηλικίας, όπως και η αναγκαστική μετανάστευση οδηγούν σε απόλυτη γήρανση τον πληθυσμό της Ελλάδας;

Με τι εργατικά χέρια θα υπάρξει ανάπτυξη; Με τι μυαλά θα μετατραπεί η γνώση σε πηγή πλούτου, όπως μας λέει ο προφέσορας της κακιάς συμφοράς κ. Στουρνάρας; Με τι εισόδημα εργαζομένων; Μόνο με συντάξεις; Ή με εισαγωγή εξαθλιωμένων φελάχων για δουλική εργασία από το Πακιστάν, το Αφγανιστάν και απ' όπου αλλού η δυστυχία, η μιζέρια και ο πόλεμος, που φέρνουν μαζί τους οι ειδικοί και τα συμφέροντα της παγκοσμιοποίησης, εξαναγκάζει ολόκληρους πληθυσμούς σε ξεριζωμό;

Η χώρα μας πεθαίνει. Και πεθαίνει κυριολεκτικά. Σε λίγα χρόνια ο μέσος όρος ηλικίας του εργατικού δυναμικού της Ελλάδας θα υπερβαίνει τα 50 έτη. Ενώ ήδη ένας εργαζόμενος κι αυτός τις περισσότερες φορές αναγκαστικά ανασφάλιστος, περιοδικά άνεργος, με αμοιβές πείνας και έναντι, καλείται να συντηρήσει έναν συνταξιούχο. Σε μια πενταετία ένας εργαζόμενος με μεροκάματο στη χάση και τη φέξη, θα κληθεί να συντηρεί δύο συνταξιούχους.

Που θα πάει; Πώς μπορεί να υπάρξει όχι ανάπτυξη, αλλά στοιχειωδώς ανάκαμψη υπό τέτοιες συνθήκες;

Μόνο πωρωμένοι εγκληματίες και πληρωμένοι προφέσορες της επιστήμης του ζόφου - η οποία ας μην ξεχνάμε γέννησε όλα τι μεγάλες τραγωδίες, όλα τα Νταχάου και τα κρεματόρια της σύγχρονης ιστορίας - μπορούν να αδιαφορούν για όλα αυτά και να υποστηρίζουν ότι η παραμονή μας υπό κατοχή της ΕΕ είναι μονόδρομος. Ως πότε θα τους ανεχόμαστε; Ως πότε θα δεχόμαστε να μας εξοντώνουν ηθικά, κοινωνικά, εργασιακά, εθνικά μόνο και μόνο για να εξυπηρετήσουν τις απρόσωπες και απόκοσμες εξουσίες του χρήματος; Ως πότε;

Όσο για τους λίγους που επιμένουν να είναι αληθινά θεράπωντες της επιστήμης, η οποία είναι αδιαχώριστη και αδιαίρετη από τη βαθιά αγάπη προς τον άνθρωπο - όχι τον άνθρωπο γενικά όπως τον αντιλαμβανόταν ο Καντ, αλλά όπως τον δίδαξε στον κόσμο πρώτη η ελληνική γραμματεία, δηλαδή το σύνολο των άνθρωπων που πρέπει να ζουν χωρίς την απειλή της φτώχειας, της μιζέριας, της εξαθλιώσης, του κατατρεγμού και του ξεριζωμού μέσα στην ίδια την πατρίδα τους - υπάρχει μόνο μια επιλογή. Η επιλογή της ανοιχτής και δημόσιας στράτευσης.

Της στράτευσης όπως την έλεγε ο Σολωμός: "Νέοι συμματηθάδες! μάθετε την επιστήμη και την αρετή, δίχως να υπερηφανεύεσθε. και δεν θα υπερηφανευθήτε, αν αληθινά μάθετε την επιστήμη και την αρετή. Αλλά μη παραχαμηλώσετε την κεφαλή, διότι θα ευρεθούν πολλά άτιμα και αχρεία χέρια έτοιμα να σας την πλακώσουν. Αν πάλι τολμήσουν οι άνανδροι να σας υβρίσουν, για να σκεπάσουν τους πολλούς φόβους, οι οποίοι φωλιάζουν μες την ψυχή τους, τότε, ναι, σηκώσετε την κεφαλή με όλη τη δύναμι πώχει, και θα ιδήτε ότι θα πέση ευθύς εκείνη η αυθάδεια, επειδή είναι μικρόψυχη αυθάδεια."

Κουίζ: Τι φέρνει η νέα φυγή καταθέσεων από τις τράπεζες;

Του Δημήτρη Καζάκη

Είναι ή δεν είναι οι τράπεζες υπό καθεστώς capital control; Απ' όσο γνωρίζουμε, είναι. Τι σημαίνει αυτό που ψευδώς ονομάζουν capital control; Κυρίως σημαίνει ότι δεν μπορείς να προχωρήσεις σε αναλήψεις μετρητών, πέραν του καθορισμένου ορίου. Αυτό βέβαια λέγεται ορθά τραπεζικό moratorium κι όχι capital control, αλλά ποιός νοιάζεται; Αλλού είναι τα σπουδαία.

Εφόσον λοιπόν από τα τέλη Ιουλίου 2015 δεν μπορεί κανείς να κάνει ελεύθερα αναλήψεις, τότε μπορεί να μου εξηγήσει κανείς πώς γίνεται και από τον Δεκέμβριο του 2016 έχουμε ξανά καθαρή εκροή καταθέσεων από τις τράπεζες; Το Δεκέμβριο πέρυσι παρατηρήθηκε μείωση των συνολικών καταθέσεων κατά 4,7 δις ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι ανά εβδομάδα μεσοσταθμικά γίνονταν αναλήψεις της τάξης των 1,2 δις ευρώ.

Το Ιανουάριο του 2017 οι καταθέσεις μειώθηκαν επιπλέον κατά 897 εκατομμύρια ευρώ. Ενώ τον Φεβρουάριο μειώθηκαν ακόμη περισσότερο κατά 813 εκατομμύρια ευρώ. Έτσι μέσα στους τελευταίους τρεις μήνες για τους οποίους έχουν δημοσιευτεί στοιχεία, (Δεκέμβριος 2016, Ιανουάριος και Φεβρουάριος 2017) οι καταθέσεις έχουν μειωθεί πάνω από 6,4 δις ευρώ. Πώς γίνεται αυτό εν μέσω capital control;

Να σημειώσουμε ότι τα capital control επιβλήθηκαν ακριβώς γι' αυτόν το λόγο. Να σταματήσει δηλαδή η εκροή καταθέσεων, το bank run. Αξίζει να θυμηθούμε ότι μόνο τον Ιούλιο του 2015 είχαν μειωθεί οι καταθέσεις κατά 1,4 δις ευρώ και η κυβέρνηση δια του κ. Τσίπρα μας είπε ότι οι τράπεζες δεν έχουν να πληρώσουν συντάξεις γιατί δεν δίνει άλλα χρήματα η ΕΚΤ κι επομένως πρέπει να κλείσουν.

Σήμερα οι τράπεζες με συνολική εκροή τριμήνου 6,4 δις ευρώ, γιατί δεν κλείνουν; Βέβαια είχε προηγηθεί μια εκροή καταθέσεων της τάξης άνω των 54 δις ευρώ από τον Δεκέμβριο 2014 ως τον Ιούνιο του 2015. Όμως και πάλι από τον Ιούλιο του 2015 έως το Νοέμβριο του 2016 όπου βρισκόμαστε υπό τραπεζικό moratorium, η βελτίωση της καταθετικής βάσης ήταν της τάξης των 2,7 δις ευρώ. Κι αυτό λόγω του εγκλωβισμού στις τράπεζες του εισοδήματος των μισθωτών, των συνταξιούχων και των μικρομεσαίων.

Και κοιτάξτε τι έγινε. Οι καταθέσεις υπό καθεστώς capital control αυξήθηκαν κατά 2,7 δις ευρώ μέσα σε 15 μήνες το 2015 και 2016. Και μέσα σε τρεις μήνες μειώθηκαν κατά 6,4 δις ευρώ! Οι καταθέσεις που εξανεμίστηκαν το τελευταίο τρίμηνο είναι πάνω από 2 φορές όσες εγκλωβίστηκαν στις τράπεζες λόγω capital control ή moratorium.

Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε αυτά που επισημαίνει το ΔΝΤ στην τελευταία του έκθεση για την Ελλάδα (Greece: 2017 Article IV Consultation, 7/2/2017): Ο τραπεζικός τομέας χρειάστηκε ένα νέο γύρο αύξησης κεφαλαίου το 2015 (15 δις €, ή 8 ½% του ΑΕΠ) να συμβάλει στη μείωση του δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας από 8% κοινών μετοχών της Κατηγορίας 1 (CET1) στα μέσα του 2015 σε περίπου 18% στο τέλος Σεπτεμβρίου 2016. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έχουν φτάσει το 45% του συνόλου των δανείων στο 2016Q3, σχεδόν τέσσερις φορές υψηλότερα από το 2010. Οι προβλέψεις για ζημίες ανέρχονται στο 50% του συνόλου των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η χρηματοδότηση συνέχισε να συρρικνώνεται το 2016, ανεβάζοντας τη συνολική μείωση έως 20% από το 2010. (σ. 12)

Για τους λόγους αυτούς το ΔΝΤ πρότεινε νέα ανακεφαλαιοποίηση: Το Προσωπικό διατήρησε την παραδοχή του από το Μάιο ότι ένα ρυθμιστικό αποθεματικό της τάξης των 10 δις € (5½% στο ΑΕΠ του 2016) θα πρέπει να διατίθεται για την κάλυψη πιθανών αναγκών υποστήριξης πρόσθετων τραπεζικών δεδομένων των υπόλοιπων κινδύνων για την ποιότητα του ενεργητικού και ακόμα ζοφερή προοπτική για την κερδοφορία των τραπεζών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι παρά τις διαδοχικές ανακεφαλαιοποιήσεις (που συνολικά ανέρχονται περίπου σε 43 δις €, ή κοντά στο 25% του ΑΕΠ για το δημόσιο χρέος από το 2010), οι ισολογισμοί των τραπεζών παραμένουν ευάλωτοι με το υψηλό επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων, και τα μισά από τα κεφάλαια των τραπεζών να αποτελούνται από αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις που αντιπροσωπεύουν ενδεχόμενες υποχρεώσεις προς το κράτος. (σ. 56)

Η νέα φυγή καταθέσεων φαίνεται ότι κάνει αναπόφευκτη τη νέα ανακεφαλαιοποίηση. Φυσικά αυτή την φορά θα είναι ένα μίγμα bail in. Όλα αυτά βέβαια δεν είναι παρά μια ακόμη αυτοεκπληρούμενη προφητεία του φαύλου κύκλου των χρεοκοπημένων τραπεζών, που έχει αναλάβει ο Έλληνας καταθέτης, δανειολήπτης και φορολογούμενος να φορτωθεί με τη χασούρα και τα χρέη των τραπεζιτών.

Κι ας μην ξεχνάμε, χάρις στους τραπεζίτες το 25% από το νέο δημόσιο χρέος που έχει φορτωθεί ο Έλληνας πολίτης μετά το 2010 χάρις στα μνημόνια, προέρχεται από τις ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών.

Έτσι είναι. Όταν φωνάζουμε ότι πρέπει να διαγραφούν εδώ και τώρα τα ιδιωτικά χρέη ώστε οι πολίτες να ανασάνουν και να διαθέσουν το εισόδημά τους στην αγορά, μας λένε ότι αυτά είναι ανήκουστα και δεν γίνονται. Όταν όμως πρόκειται για τους τοκογλύφους τραπεζίτες, μια χαρά γίνεται να φορτώνουν τα χρέη και τις ζημιές τους στον απλό πολίτη. Αυτό σημαίνει ισονομία και ισοπολιτεία στη σημερινή κατεχόμενη Ελλάδα. Άστε να δούμε να ξεσπάει το γινάτι του Έλληνα και τότε θα δούμε τι γίνεται και τι δεν γίνεται.